Unapređenje interdisciplinarne saradnje

Interdisciplinarna saradnja je moćan način stvaranja i akumuliranja naučnog znanja. Zadnjih godina interdisciplinarnost dobija sve veći značaj u obrazovanju, naučno-istraživačkom radu i mnogim drugim oblastima ljudske djelatnosti. Interdisciplinarna saradnja stručnjaka je ključna za povećanje efikasnosti usvajanja znanja, poboljšanja kvaliteta istraživanja, integraciju analitičkih metodologija različitih naučnih disciplina i tehnologija. Kao rezultat te saradnje stvaraju se šire spoznaje i vjerodostojnija znanja o problemima koji su predmet opservacije istraživača. Na taj način, otvaraju se potencijalne perspektive nastanka novih inicijativa, postupaka i metoda za rješavanje naučnih izazova. Neki složeni naučni problemi ne bi se nikada razriješili, da nije bilo zajedničkog, timskog rada stručnjaka iz raznih naučnih disciplina. 

Interdisciplinarni pristup uključuje članove tima iz različitih disciplina koji rade sa zajedničkom svrhom, da postavljaju ciljeve, donose odluke i dijele resurse ali i odgovornosti. Potencijalni doprinos interdisciplinarne saradnje, je proizvodnja novih integralnih znanja, koja su potrebna za rješavanje problema, relevantnih za naučne, tehničko-tehnološke i druge primjene. Važna karakteristika interdisciplinarne saradnje je potreba za izgradnjom zajedničkog osnova u obliku kompatibilnih razumijevanja, grupnih pravila, efikasne komunikacije. 

Zadnjih godina interdisciplinarna saradnja je neminovna i nužna, kada se radi o rješavanju globalne ekološke i energetske krize. Danas ali i u perspektivi, prisutnost interdisciplinarne saradnje biće sve potrebnija, prvenstveno za rješavanje kompleksnih naučnih pitanja i problema, koji su vezani za razne naučne oblasti. To je najbolje pokazala nedavna pandemija uzrokovana korona virusom SARS-CoV-2. Saradnja stručnjaka različitih profila (interdisciplinarna saradnja) posebno je značajna i zbog odgoja mladih istraživača iz privatnog i akademskog sektora, kada se zna da odgoj novih generacija istraživača, fundamentalni problem svake naučne institucije. Široka multidisciplinarna saradnja otvara veće mogućnosti uspostavljanja čvršće komunikacije, veće mobilnosti, bržeg i povoljnijeg zapošljavanja mladih ljudi.

Za interdisciplinarnu saradnju, odnosno naučni projekat, neophodno je da se identificira naučni problem, ciljevi i očekivani ishodi saradnje, potrebni resursi za realizaciju saradnje. Potrebno je jasno naznačiti interese različitih učesnika i saradnika koji su uključeni u proces naučne saradnje. Struktura istraživačkog tima u interdiscipliniranim naučnim projektima, obično je kombinacija različitih vještina i znanja, koje mogu dati najveći doprinos kvalitetu istraživanja. U ovakvim oblicima naučne saradnje veoma su bitni radni sastanci, radionice za razmjenu dobijenih rezultata i stečenog saznanja, sagledavanje udjela različitih disciplina za status identifikovanog naučnog problema, raspravljanje o potencijalnim izazovima, donošenje smjernica za dalji rad, što sve dovodi do povećavnja pouzdanosti finalnih rezultata, izvjesnije i uspješnije naučne saradnje. 

Interdisciplinarna povezanost posebno je važna u ostvarivanju nastavnog procesa, jer omogućava svestraniji pristup u ovladavanju sadržaja pojedinih naučnih oblasti. Široki spektar oblasti i disciplina prirodnih i tehničkih nauka, omogućava ali i zahtjeva razvijenu multidisciplinarnu saradnju. Fundamentalne prirodne nauke, razrađuju i dograđuju saznanja o prirodi, koja se mogu odvojeno posmatrati iz ugla raznih disciplina prirodnih nauka, zbog toga što je svaka od njih okrenuta prirodi, a prirodu karakteriše opšte jedinstvo. Povezanost egzaktnih prirodnih nauka fizike, hemije i biologije, vremenom se sve više produbljuje i proširuje. Naučno potentne tehničko-tehnološke inovacije, u pozitivnoj su korelaciji sa daljim razvojem prirodnih nauka, ali i obrnuto, tehničko-tehnološka dostignuća otvaraju nove spoznaje o mnogim pitanjima u raznim oblastima prirodnih nauka. 

Interdisciplinarna saradnja naučnika iz oblasti prirodnih i tehničkih nauka, dovela je do formiranja samostalnih naučnih disciplina, do razvoja novih naučnih oblasti, novih metoda proučavanja, nove tehnike i tehnoloških procesa, što je rezultiralo povećanjem produktivnosti rada i ubrzanjeg razvoja ekonomije. Uzajamnom saradnjom naučnika iz oblasti fizike i biologije, formirane su samostalne naučne discipline, kao što su biofizika, molekularna fizika, molekularna biologija, radijaciona genetika, itd. Zajednička istraživanja naučnika iz dvije najsrodnije prirodne nauke, fizike i hemije, rezultirala su nastankom kvantne hemije, koja je postala temelj razvoja hemijsko-tehnoloških i bio-medicinskih nauka. Biohemija, nauka koja proučava hemijske procese u živim organizmima, posljedica je saradnje naučnika iz oblasti biologije i hemije. Astrofizika, koja se bavi proučavanjem stanja fizičke materije u našem solarnom sistemu i drugim galaksijama, nastala je kao plod saradnje fizičara i astronoma.

Najširi oblik interdisciplinarne saradnje, sistematizaciju i uopštavanje znanja, ima ekologija i arheološka istraživanja mega objekata. Za sagledavanje međusobnih odnosa između živih bića, njihovih zajednica i životne sredine, što je predmet ekologije, potrebana je interdisciplinarna saradnja naučnika i stručnjaka iz skoro svih naučnih oblasti. Svaki oblik saradnje i organizovanog djelovanja u očuvanju prirode, pa i organizovanosti pojedinaca dobro dođe, jer zaštita životne sredine ima globalni značaj. Interdisciplinarna saradnja zadnjih decenija karakteriše arheološka istraživanja. Po cijelom svijetu formirane su istraživačke laboratorije za rekonstrukciju prošlosti čovječanstva i bioloških vrsta, u kojima rade i sarađuju arheolozi, antropolozi, paleozoolozi, paleobotaničari, fizičari, hemičari, biolozi, geolozi, sedimentolozi, petrolozi i drugi naučnici. Krupna naučna otkrića u arheologiji danas su nemoguća bez aplikacije savremenih metoda prirodnih nauka i upotrebe sofisticiranih tehničkih sistema. Zato arheologija kao humanistička nauka, sve više postaje prepoznata i kao prirodna nauka.

Facebook
Twitter
LinkedIn

Podržite rad akademije

ID BROJ: 4219229860000/ TRANSAKCIONI RAČUN: 1320202027723453 NLB Banka d.d. Sarajevo,

BIC: TBTUBA22XXX IBAN: BA391320010903202608 NLB Banka d.d. Sarajevo

Podržite rad akademije

ID BROJ: 4219229860000/ TRANSAKCIONI RAČUN: 1320202027723453 NLB Banka d.d. Sarajevo,

BIC: TBTUBA22XXX IBAN: BA391320010903202608 NLB Banka d.d. Sarajevo